Τα λογοτεχνικά ρεύματα στην ποίηση.

1. Ρομαντισμός:

Χαρακτηριστικά:

α. Η πίστη στην απελευθερωτική και δημιουργική δύναμη της φαντασίας και του

συναισθήματος.

β. Η αποθέωση της ελευθερίας.

γ. Το πάθος και ο λυρισμός.

δ. Η τάση προς τον οραματισμό, την αναπόληση και τη νοσταλγία.

ε. Βαθιά εκτίμηση της ομορφιάς της φύσης και θέασή της ως πνευματικής

δύναμης που παρακινεί σε υψηλές υπερβάσεις.

στ. Η προτίμηση ορισμένων «σκηνικών», όπως φεγγαρόλουστων τόπων και

θαλασσινών τοπίων κ.ά.

ζ. Ο χειμαρρώδης λόγος και ο πλούτος των εκφραστικών μέσων, ιδιαίτερα των

εικόνων.

2. Παρνασσισμός:

Χαρακτηριστικά:

α. Η στροφή προς τον αρχαίο κόσμο.

β. Η χαλιναγώγηση του πάθους και του συναισθήματος (απάθεια).

γ. Η έντεχνη επεξεργασία των στίχων, η προσεγμένη ομοιοκαταληξία και την

ακρίβεια στην έκφραση (προσπάθεια ποιητών να δώσουν στα ποιήματά τους την

ομορφιά ενός αρχαίου αγάλματος).

δ. Ο ηχηρός και ρωμαλέος στίχος.

ε. Η προσπάθεια αποτύπωσης του εξωτερικού κόσμου.

στ. Η συμπύκνωση των νοημάτων.

3. Συμβολισμός:

Χαρακτηριστικά:

α. Συσχέτιση αντικειμένων και ψυχικών καταστάσεων. Αντικείμενα = Σύμβολα.

β. Διακριτική και υποβλητική έκφραση συναισθημάτων.

γ. Ποιητικός ρεμβασμός.

δ. Θολές και ακαθόριστες εικόνες.

ε. Κλίμα μελαγχολίας.

στ. Μουσικότητα και υποβλητικότητα του στίχου, κατάλληλη τοποθέτηση των

λέξεων.

Ρεαλισμός

Χαρακτηριστικά:

Πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας και του εσωτερικού κόσμου

του ανθρώπου. Ο ρεαλιστής συγγραφέας προσπαθεί να περιγράψει τον κόσμο, τη

ζωή και τα πράγματα, όπως ακριβώς είναι στην πραγματικότητα.

α. Όταν απεικονίζει την απλοϊκή ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου, έχουμε το

ηθογραφικό διήγημα ή μυθιστόρημα.

β. Όταν επιμένει στην ανάλυση των ψυχικών καταστάσεων, έχουμε το

ψυχογραφικό διήγημα ή μυθιστόρημα.

γ. Όταν αναφέρεται στα κοινωνικά προβλήματα έχουμε το κοινωνικό διήγημα ή

μυθιστόρημα.

Νατουραλισμός

Κατά τους νατουραλιστές ο άνθρωπος, βασικά, διαμορφώνεται από την

κληρονομικότητα, την επίδραση του περιβάλλοντος και τις περιστάσεις. Ο

καλλιτέχνης, επομένως, πρέπει να δίνει μια πιστή αναπαράσταση της

πραγματικότητας, όποια κι αν είναι αυτή, και να επιμένει στις πιο επουσιώδεις

λεπτομέρειες. Εκπρόσωπος του νατουραλισμού είναι ο Emil Zola.

Γενιά του ’30

Χαρακτηριστικά:

α. Ρέπουν προς τη μελέτη.

β. Αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα τα πνευματικά ζητήματα.

γ. Αρνούνται τις παραδοσιακές μορφές.

δ. Βρίσκονται σε επικοινωνία με τα ευρωπαϊκά πνευματικά ρεύματα.

ε. Προσπαθούν να χαράξουν νέους δρόμους.

Κύριος εκφραστής των τάσεων αυτών είναι ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης.

4. Υπερρεαλισμός:

Χαρακτηριστικά:

α. Συνειρμική σύνθεση σκηνών, όπως ακριβώς γίνεται στην κατάσταση του

ονείρου.

β. Απουσία αισθητικής επεξεργασίας του στίχου.

γ. Απρόοπτο και ειρωνικό στοιχείο.

δ. Γλωσσικές ανατροπές.

ε. Καταγραφή μιας ψυχικής πραγματικότητας.

στ. Οι λέξεις αποκτούν μια δική τους ακριβολογία και αυτοδυναμία και

παραπέμπουν στο μυστικό κόσμο του ασυνειδήτου.

ζ. Εικονοπλαστική φαντασία.

η. Υποτυπώδης στίξη.

θ. Αποθέωση των αισθήσεων.

Η Επτανησιακή Σχολή

Καλλιεργεί βασικά την ποίηση, λυρική, επικολυρική και σατιρική. Η

πεζογραφία της είναι σχετικά φτωχή και περιορίζεται κυρίως στο κριτικό

δοκίμιο. Για τη συμβολή της στο θέατρο πρέπει να αναφέρουμε το «Βασιλικό»

του Α. Μάτεση, γραμμένο το 1830, που είναι το πρώτο θεατρικό μας έργο

με κοινωνικό περιεχόμενο.

Τα θέματα της είναι:

α. Η πατρίδα, για την οποία οι Εφτανήσιοι λογοτέχνες εκφράζουν τη λατρεία και

την αφοσίωσή τους.

β. Η φύση, για την οποία εκδηλώνουν την αγάπη και το θαυμασμό τους.

γ. Ο έρωτας στην πιο αγνή κι εξευγενισμένη μορφή του.

Χαρακτηριστικά:

α. Χρησιμοποιούν τη δημοτική γλώσσα.

β. Είναι ολιγογράφοι.

γ. Επεξεργάζονται με ιδιαίτερη φροντίδα το στίχο τους επιδιώκοντας να δώσουν

στο ποίημα όσο γίνεται πιο άψογη μορφή με απλότητα, ειλικρίνεια,

μουσικότητα και χωρίς ρητορικές εξάρσεις.

δ. Η ευγένεια και η πνευματικότητα χαρακτηρίζουν γενικά την ποιότητα του

έργου τους.